С.ЛАМБАА: БИ НЭГ НАМЫН ХАШААНД БИШ ХАМТАРСАН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТАНХИМД АЖИЛЛАЖ БАЙНА

УИХ-ын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд С.Ламбааг “Ярилцах танхим”-даа урилаа.

-Уулзаж ярилцалгүй нэлээд удлаа. Хүн бүхэн л амраад ажилдаа орж байх шиг байна. Таны хувьд амарч чадсан уу?

-Засгийн газрын гишүүд өнгөрсөн сарын 1-ээс эхлэн хэд хоног амарсан. Миний хувьд, Австрали улс руу  явах ажилтай байсан учраас 15-аас амрахаар болсон.  Гэвч Өмнөд Солонгосын Ерөнхийлөгч, БНХАУ-ын байнгын хорооны ги­шүүний айлчлалын хүрээнд ма­най салбарын нэлээд асууд­­­лыг хэлэлцэх байсан уч­­раас амарч  чадаагүй. Тийм бо­ломж ч гарахгүй юм шиг байна. Амралтын өд­рийг тааруулаад Архангай аймгийн Төвшрүүлэх, Цэнхэр, Булган, Чулуут, Цахир, Хан­гай, Тариат, Ихтамир, Эр­дэнэбулган, Хотонт сумдад дөрөв хоног ажиллалаа.
  Гол нь 2012 оны төсвийг хэлэлцэх гэж байгаатай холбогдуулан иргэд, сумын удирдлагуудтай уулзаж, сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг, тамгын газруудаар орж төсөв, хөтөлбөрийн сан­хүүжилтээр хийж бай­гаа бүтээн байгуулалтын аж­лын явц, тулгамдаж байгаа асуудлуудтай газар дээр нь танилцсан. Энэ жилийн хувьд манай аймагт айраг цагаа, өвс ургамал, жимс, самар, төмс, тариа элбэг дэлбэг сайхан зун, намар болж байна.

-Орон нутгийн үйл ажил­лагааны хувьд анхаарал тат­сан ямар асууд­лууд байна вэ?


-Анхаарал татсан асуудал цөөнгүй байна. Юуны өмнө сумдын удирдлагуудын олон­хи нь байхгүй, сум эзэнгүй ша­хам, ажил маш цалгар назгай байна. Мөн төсвийн хөрөнгөөр барьж байгаа барилгын явц удааширч, засварын аж­лыг дэндүү чанаргүй хийж буйг хар­лаа. Тухайлбал, Цахир су­мын эмнэлгийн дээврийг ши­нээр сольж, дотоод зас­вар хийсэн гэх боловч ашиг­лалтад аваагүй байхад нь дусаал гоожчихсон байна. Түүнчлэн 2009 онд 100 гаруй сая төгрөгөөр засварласан сур­гуулийн барилга хагараад хүүхэд дарж гэмтээж мэдэхээр болсон байна. Чулуутын сур­гуулийн уурын зуухыг өн­гөрсөн онд шинээр барьсан гэх боловч  нүүрс түлэх бо­ломжгүй, хэчнээн машин мод түлээд ч сургуулиа халааж чадахааргүй зуух тавьчихсан байна. Ихтамир сумын сур­гуулийн  до­туур байрны суурь тавигдаагүй бай­на.

Хотонтын эмнэлгийг бариад дуус­чихсан мөртлөө хүлээн авах ко­миссын гишүүд амарсан учраас хүлээж байна. Ажил хариуцсан дарга нарын  сахилга хариуцлага дэн­дүү сул байна. Зөвхөн манай сал­барт л гэхэд Эрүүл мэндийн тухай хууль хэрэгжээд дөрвөн сар болж байхад хаягаа өөрчилсөн сум нэг ч алга. Зарим сумын эрхлэгч, эмч нар сайд нь эмнэлэг дээр нь ирчихээд байхад дарга нараараа  дуудуулж байж гэрээсээ ирж байх жишээтэй. Зарим эрхлэгч, эмч нарын мэдлэг бо­ловсрол, хариуцлагын талаар ч иргэд  гомдоллож байна. Ийм ёс сур­тахуунгүй, хариуцлагагүй, сэтгэлгүй нөхөдтэй хатуу хариуцлага тооцохыг сумын удирдлагуудад үүрэг болго­лоо. Эдгээр асуудалд аймгийн удирд­лагууд анхаарч ажиллах байх.

-Австралид та ямар ажлаар явсан юм бэ?


-Говийн бүсийн бүтээн байгуу­лалттай холбогдуулан энэ бүс нутагт амьдарч байгаа иргэдийн эрүүл мэндийн асуудал үнэхээр хүнд­рэлтэй байгаа.  Тиймээс уул уурхайн салбарыг бүс нутгийн хэмжээнд хам­гийн оновчтой хөгжүүлж чадсан Австрали улсад УИХ-ын гишүүд, яам, агентлаг, аймаг, сумын удирдлага, бүсийн зөвлөл, говийн бүсэд ажиллаж байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллага, төрийн бус байгууллагуудын тө­лөө­лөл оролцсон 25 хүний бүрэл­дэ­хүүнтэй багийг Австралийн Зас­гийн газрын зардлаар 14 хоног явуулж, туршлага судлуулсан юм. Би Засгийн газраас багийн ахлаг­чаар нь томилогдсоны хувьд очиж холбогдох хүмүүстэй уулзан зарим хөтөлбөрт нь оролцсон. Энэ сарын сүүлчээр тус багийнхан Өмнө­говь аймагт ажиллана. Тэгээд Зас­гийн газарт тодорхой асуудал оруулж шийдвэрлүүлэх юм.

-Эрүүл мэндийн салбар байнга л шүүмжлэлд өртдөг. Таны чихийг ч нэлээд халууцуулсан. Харин сүү­­лийн үед нэлээд чимээгүй бол­чихоо юу даа?
-”Түй, түй” гэдэг билүү. Нээрэн сүүлийн үед нэлээд тайвандуу ажил­лаж байгаа юм байна. Гэхдээ бүх юм сайн сайхан болчихоод чимээгүй бол­чихсон хэрэг биш л дээ. Нэг үеэ бодвол Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийн хүрээнд олон асуудлыг шийдэж,  эрүүл мэндийн салбарын цогц шинэчлэлийн хүрээнд  хийх ажлууд овоо урагштай явж байгаа болохоор хэн хүнгүй хүлээн зөв­шөөрч, дэмжиж байгаагийн илэр­хийлэл гэж ойлгож байна.

-Эрүүл мэнд, биеийн тамир спор­тын салбарын эрх зүйн шинэчлэлд бодитой алхмуудыг хийгээд байна. Энэ талаар тодорхой ямар бод­лого баримталж байна вэ? 

 -Эрх зүйн хүрээнд олон асуудлыг шийдээд байна. Биеийн тамир спор­тын талаар төрөөс баримтлах бод­лого, Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай болон Эрүүл мэндийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулага,  Биеийн тамир, спортын тухай, Дарх­лаажуулалтын тухай, Засгийн газрын тусгай сангийн тухай, Ман­сууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын эргэлтэд хяналт тавих ту­хай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулиудыг УИХ-ын чуул­ганаар батлуулсан. Иргэний эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга, Тамхины тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруу­лах тухай хуулийг УИХ-аар хэлэл­цүүлж  байна. Донорын тухай, Сэт­гэ­цийн эрүүл мэндийн тухай хуу­лиудад нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийг боловсрууллаа. Засгийн газрын тогтоолоор болон сайдын тушаалаар 30 гаруй стратеги төлөвлөгөө, хөтөлбөр баталж хэрэгжүүлж байна. Аймгуудын эрүүл мэндийн салбарыг 2010-2015 онд хөгжүүлэх дунд хугацааны стратегитай болголоо. Одоо нийслэлийн Эрүүл мэндийн газар, ЭМЯ-ны харьяа үндэсний төв, нэгдсэн эмнэлгүүдийн стратегийг бат­лах, шинэ хуулийн дагуу 60 гаруй дүрэм, журамд өөрчлөлт оруулахаар ажиллаж байна. 

-Эрүүл мэндийн даатгал гэснээс “Эмнэлгийн удирдлагууд, эмч нар даатгалын мөнгийг идэж уусан” гээд бөөн дуулиан дэгдэж байсан. Энэ хэрэг юу болсон бэ?

-Үйлдвэрчний эвлэлийн байгуул­ла­га эмнэл­гийн удирдлага, эмч нар өвчтөний хуурамч түүх бичиж, даат­галын мөн­гөнөөс 20 тэрбум төгрөг идэж ашигласан тухай мэдээлэл шуугиан тарьсан. Олон үе шаттай шалгалтуудыг хийж, зарим эмнэлгийн удирдлагыг ажлаас нь түдгэлзүүлж хэрэг үүсгэн шалгаж байна.  Заримынх нь хэргийг про­курорын байгууллага хэрэгсэхгүй бол­госон. Шулуухан хэлэхэд, 10 гаруй шат дамжлагаар хянаад эцэст нь Төрийн сангаас зөвхөн дан­саар шилжүүлж, эмнэлэгт очдог даатгалын мөнгийг нэг дарга, нэг эмч аваад халаасандаа хийчих боломж байхгүй. Харин орж ирсэн мөнгөөр  тоног төхөөрөмж худалдаж авсан, эсвэл хана туургандаа будаг, шохой түрхсэн байхыг үгүйсгэхгүй. Энэ чинь нөгөө л хөрөнгө мөнгөний гачаалтай холбоотой шүү дээ. Одоогоор энэ хэргээр шорон гянданд орчихсон эмнэлгийн дарга, эмч нарын тухай мэдээлэл надад ирээгүй байна. Миний хувьд, өнгөрсөн хуга­цаанд даатгалын тогтолцоо, хө­рөнгийн хуваарилалт ашиглалтын меха­низмыг боловсронгуй болгох зорилгоор эрүүл мэндийн даатгалын хүрээг өргөтгөх, “Хүний хөгжил сан”-аас 9.3 тэрбум төгрөг зарцуулж, бүх иргэнийг  эрүүл мэндийн даатгалд хамруулах гээд олон чухал арга хэмжээг авч хэрэгжүүлсэн. Гэхдээ даатгалын мөнгийг хуваарилах, зарцуулах, хяналт тавих асуудал тогтолцооны хувьд болохгүй байгаа юм.  Тийм учраас эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоог бие даалгахаар өргөн барьсан Иргэний эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуульд тусгасан.

-Таныг сайдаар ажиллаж буй энэ үед эрүүл мэндийн салбарын бү­тээн байгуулалтад тодорхой ахиц гарч байгаа талаар танай салба­рынхан ам сайтай байсан. Гэхдээ эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний чанарт ахиц гарахгүй байх шиг?

-Миний хичээл зүтгэл бий ч УИХ, хамтарсан Засгийн газрын үйл ажиллагааны үр дүн гэвэл оновчтой байх. Намайг сайд болоход төсөвтөө 200 гаруйхан тэрбум төгрөгтэй бай­сан бол өнөөдөр 300 гаруй тэрбум төгрөгт хүрсэн. Гэхдээ бодит тоо­цооллоор наад зах нь гурван жилд 500 орчим тэрбумыг зарцуулж байж эрүүл мэндийн салбар байшин ба­рилга, тоног төхөөрөмж, боловсон хүчний хувьд олон улсын стандартад дөхөж очихоор байгаа юм. Манайхан эрүүл мэндийн салбарын төсөв өсөөд байхад эмнэлгийн тусламж үйл­чилгээний чанар муу байна гэж шүүм­жилдэг. Яг үнэнийг хэлэхэд эдийн засгийн хомсдлоос болоод эрүүл мэн­дийн салбарын хөрөнгө оруулалт цар­цанги байдалд орсон. Үнэхээр сэтгэлийн тэнхээтэй, мэргэжилдээ үнэнч, тангараг өргөсөн хэдэн эмч, сувилагч бор зүрхээрээ зүтгэж, тус­ламжийн нэртэй, тухайн оронд ашиглаж байсан тоног төхөөрөмж, хугацаа нь дуусах дөхсөн, эсвэл техно­логийн хоцрогдолд орсон эм эм­нэлгийн хэрэгслээр энэ салбар олон жил амиа аргацаасан гэд­гийг ойлгох хэрэгтэй. Миний бие сайдын албанд томилогдоод “Мон­гол эмнэлэг, монгол эмч, монгол хүн ийм үнэ цэнэгүй байж бо­лохгүй” гэдгийг улстөрчдөд ойлгуу­лахын тулд 2009 оны төсвийг боловс­руулахдаа  зөвхөн тоног тө­хөө­рөмжийн зардлыг 90 тэрбум төг­рөгөөр төлөвлөж  байсан удаатай.  Дэлхийн шилдэг технологи, техник хэрэгслийг эмнэлгүүдэд нэвтрүүлье гэвэл ийм л хэмжээний хөрөнгө хэрэгтэй байгаа юм. Одоогоор 30, 40 жилийн настай, мөөгөнцөртчихсөн  эм­нэлгийн барилгууд нурахдаа тулж, зэвэрч цоорсон бохирын дэд бүтцүүд дэлбэрч, үүнээс болж эм­нэл­гийн дотоод халдвар ч гарч байна.  Бодит байдлыг  энэ цагийн төр засаг ойлгож, хө­рөнгө оруулалтыг бага ч гэсэн нэмэгдүүлсний хүчинд бүтээн байгуулалтын олон ажил  хийж байна. Бас гадаад ха­рилцааг өргөжүүлснээр АНУ-ын Мянганы сорилтын сан, ДЭМБ, Азийн хөгжлийн банк, НҮБ-ын Хүүх­дийн сан, “Дэлхийн зөн”  олон улсын байгууллага, Япон, Өмнөд Солонгос, Хятад, Франц, Бельги, Герман, Люксембург, Итали зэрэг орны зээл, бу­цалтгүй тусламжаар бодитой хө­рөнгө оруулалтууд нэмэгдсэн. Үүний үр дүнд 2013 оноос эрүүл мэндийн салбарын өнгө төрх өөрч­лөгдөнө гэдэгт итгэлтэй байна. Өнөөдөр Монголын эдийн засаг өсөж байна. Тиймээс монголчуудаа эрүүл байлгахын тулд энэ салбарт мал, мах, сүү, ноос, ноолуур, утаа униарт өгч байгаа хэмжээний мөн­гийг зоригтой гаргах  хэрэгтэй. Эмч, сувилагчдынхаа мэргэжил, боловс­ролыг дээшлүүлж, цалин хөлсийг нь нэмэгдүүлэн тэднийг үнэ цэнэтэй бол­гох хэрэгтэй. Тэгж байж чанарын өөрчлөлт гарна.

-Утаа, хөрс, усны бохирдол гээд хүний эрүүл мэндийг сүйтгэж байгаа хүчин зүйл манайд их байгаа. Үүгээрээ ч танай салбар тун онцлогтой, хүнд үеийг даван гарч байгаа. Энэ онцлогийн талаар та юу хэлэх вэ?
-Маш чухал асуудал хөндлөө. Хотын утаа, хөрс, усны бохирдол, баталгаагүй хүнсний бүтээгдэхүүн, химийн элдэв хорт бодис, архи, тамхины хэрэглээ, иргэдийн амьд­ралын буруу хэв маяг нь хүн амын өвчлөлийг хэд дахин нэмэгдүүлж, эмнэлгийн ачааллыг үнэхээр ихэсгэж байна. Наад зах нь жилд 8000 гаруй хүн гепатитаар өвчилж, архи, хоолны хордлого, осол, гэмт­лийн улмаас олон зуун хүн бөөн, бөөнөөрөө эмнэлэгт ирж, эрүүл мэн­дийн салбарыг эдийн засгийн хувьд сөхрүүлж байгаа. Ямар сайндаа Эрүүл мэндийн тухай хуульд хордлого, осол гэмтлийн улмаас эмнэ­лэгт ирсэн хүмүүст гарсан эмчил­гээний зардлыг буруутай этгээдээр төлүүлж байх тухай заалт оруулж байх вэ дээ. Миний хийх гэж зүтгээд байгаа нэг зүйл бол орчны эрүүл мэн­дийн асуудал. Өнөөдөр нийт халд­варт өвчний дотор 22 орчим хувийг гепатит өвчин, түүний дотор 87,7 хувийг А вируст гепатит буюу  халдварт шар өвчин эзэлж байна. Өвчлөгсдийн зонхилох хувь нь 2-4 насны хүүхэд байна. Харамсалтай байгаа биз. Монголчууд энэ өвчнийг “бо­хирын өвчин” гэдэг. Гэтэл бодит байдал ямар байна вэ. Хүн ам төв­лөрсөн хот, аймгийн төвүүд нь ил жор­лонгоор дүүрэн. Түүгээр нь иргэд амьсгалж байна. Үер буухаар хамаг бохирыг нь сургууль, цэцэрлэг, орон сууцны орц, хонгил руу чихчихнэ. Гэр хорооллынхон хэдэн өдөр тэр бохир усан дотор амьдарна. Сургууль, цэцэрлэгийн нягтрал дэн­дүү их, ундны болон ахуйн зо­риу­лалттай цэвэр усны чанар, хүрэлцээ хангалтгүй. Ийм байхад маниас шалтгаалахгүйгээр халдварт өвчин гарна биз дээ. Би хотын эм­нэлгүүдийн хортой хог хаягдлыг хашаандаа шатааж байсныг зогсоож, хог хаягдлын байгууламжийг хотын захад байгуулж ариутгаж устгадаг тог­толцоонд шилжүүлсэн. Одоо аймаг, сумын эрүүл мэндийн салбарт то­ног төхөөрөмж нийлүүлж байна. Ийм тогтолцоог бүх салбарт, үйлдвэр, аж ахуйн газруудад нэвтрүүлэх хэрэгтэй.

-Одоо бүр хаягдлыг Мон­­­голд булж, хүний эрүүл мэн­дээр тоглох гэж байгаа юм биш үү?
-Цөмийн хаягдлыг Монголд булах тухайд  хэвлэлээр багагүй шуугиж байна. Монголд нэгэнт уран байгаа, ашиглах тухай ярьж байгаа болохоор хог хаягдлын талаар энд, тэнд яриа өрнүүлсэн байхыг  үгүйсгэхгүй. Гэхдээ Монголд аюултай хог хаягдлыг булш­лах ямар ч боломж байхгүй. Манай за­рим гишүүн хориглох тухай хууль гаргана гээд яриад байх юм. Угаасаа Аюултай хог хаягдлын импорт, хил дамжуулан тээвэрлэхийг хориглох, экспортлох тухай хуулийн 4.1,4.2-д, Цөмийн зэвсгээс ангид байх ту­хай” хуулийн 4.1.4-д “Аюултай хог хаягдлыг ашиглах, хадгалах, түр байршуулах, устгах зорилгоор Мон­гол Улсад импортоор оруулах, хилээр дамжуулан тээвэрлэхийг хо­риглоно”, “Цөмийн зэвсгийн га­ралтай тусгай ангиллын цацраг идэв­хт материал, шаар болон аюул­тай хог хаягдлыг булшлах буюу уст­гахыг хориглоно” гээд цагаан дээр хараар биччихсэн байгаа шүү дээ. Бас Цөмийн энергийн тухай хуулийн 42 дугаар зүйлд   цөмийн болон цацраг идэвхт материалыг хаягдал болгох, устгах, булшлахад тавих үндсэн шаардлагыг тов тодорхой заасан байгаа. Тийм учраас би энэ тал дээр огт санаа зовохгүй байна.

-Ажлын талаар ярилцахаас гад­на туршлагатай, хат суусан улс­төрчийн тань хувьд хэдэн асуулт тавьж, байр суурийг чинь сонс­моор байна. Зарим хүн “АН-ын зургаан сайд МАН-д хөөг­дөж туугдахаасаа өмнө айлын хашаанаас гарвал таарна” гэцгээж байна. Та ийм үг сонсоод юу гэж боддог вэ?


-Би “Ардын намын хашаанд  биш, Монгол төрийн тэргүүн саналаа өгч, төрийн эрх барих дээд байгууллага Монгол Улсын Их Хурлын гишүүд шүүн тунгааж,  санал хурааж бүр­дүүлсэн  хамтарсан Засгийн газрын тан­химд сууж, төр түмнийхээ төлөө зүтгэж байна” гэж боддог. Бодох ч биш, болохоос нь болохгүйг хүр­тэл хийхийн төлөө зүтгэж байна.

-Танай намын зарим гишүүн “Одоо Ардчилсан нам байрандаа ирж, сөрөг хүчин болж ажиллах хэрэгтэй”  гэдэг. Олон жил сөрөг хүчний суудалд буй таны хувьд энэ талаар ямар байр суурьтай байдаг вэ?


-Манай намын байх ёстой байр нь сөрөг хүчний орон зай гэж хэлэх нь дэндүү гэнэн бодсоных. Улстөрч хүний амнаас гарч байгаа үг бүхэн үнэ цэнэтэй. Тэр тусмаа ард түмэнд хүлээн зөвшөөрөгдөж, дангаараа бо­лон хамтарч төр барилцаж байгаа Ардчилсан намд харьяалалтай  улс­төрчийн амнаас унадаг үг бүр ч биш. Би  хувьдаа Ардчилсан нам мөн­хийн сөрөг хүчний байран дээр  байх ёстой гэж бодохгүй байна. Өнөө­дөр Ардчилсан нам Засгийн газ­раас өөрийн санаачилгаар гарч, сөрөг хүчин болсноо зарлаж, том дуу­гараад амжилтад хүрнэ гэхэд ит­гэхгүй байна. Харин ч нэр хүндээ алдаж мэднэ. Дотоод  эв нэгдлийг эрхэмлэж, ард түмнийхээ эрх ашгийн төлөө хийж бүтээсэнээ тайлагнаж, өнөө маргаашаа бус ирээдүйгээ харж ард түмнээрээ хэлэлцүүлж бай­гаа  “Монгол хүн-2020” хөтөл­бөрөө танилцуулаад сонгуульд өр­­сөлдвөл арай дээр болов уу гэж боддог. Мэдээж Ардын нам нэгэнт олон­хороо шийдээд дангаараа Засгийн газ­раа байгуулна гэвэл бид “Үгүй” гээд зүтгээд байх шаардлага огт байхгүй.

-“Хамтарсан Засгийн газар бай­гууллаа гээд ямар үр дүн гарсан юм бэ. Хэдэн сайд нар түрийвчээ зузааллаа” гэхчлэн шүүмжилж байна. Та үүнтэй санал нийлэх үү?


-Хэрэв хамтарсан Засгийн газар байгуулаагүй бол эдийн засгийн ийм том өөрчлөлтүүд хийж чадах байсан гэдэгт би огт итгэхгүй байна. Нөгөө л хэрүүл тэмцлээ хийгээд  дуусах байсан байх. Бид Засгийн газарт том сөрөг хүчин болж, бие биедээ хатуу хяналттай хамтарч ажиллаж байгаа юм шүү дээ. Асуудал бүхнийг танхимын зарчмаар хэлэлцэн шийд­вэрлэж байгаа болохоор харилцан мэт­гэлцэж, сайдаж, муудаж, бие бие­дээ хатуу хөтүү үг чулуудах үе зөндөө л байдаг юм.  Гэхдээ хоёр том улс төрийн хүчин хамтарч ажил­ласны хүчинд хэдэн жил ший­дэж чадаагүй олон асуудлыг хө­дөл­гөөнд оруулж чадсан. Эрүүл мэн­дийн салбарт 2004-2008 онд зур­гаан сайд солигдсон. Үүний үр дүн гэвэл энэ салбарынхан ямар ч итгэл үнэмшилгүй, урам зориггүй үүрэн дээрээ бужигнаж байгаа шоргоолж шиг л болчихсон байсан шүү дээ. Одоо бол өөр болсон. Энэ бол  улс төрийн тогтвортой байдлын үр дүн. Ийм үед энэ Засгийн газарт орж ажилласандаа үнэхээр сэтгэл өег байгаа. Сайд нар түрийвчээ түнтийлгэж байгаа тухай мэдээлэл голдуу өмнө нь засагт ажиллаж байсан зарим хүний амнаас гарсан байдаг юм. Өөрсдөө түрүүвчээ түнтийлгэж байсан болоод л хардаад байгаа юм болов уу. Би л хувьдаа энэ засагт хоёргүй сэтгэлээр ажиллаж байна. Тэр Оюутолгой, Тавантолгой  зэргээс нь таны хувь гээд авчраад өгчихсөн юм алга.  

-Ажиглаад байхад ирэх сон­гууль хуучин хуулиараа явах нь ээ дээ?

-Ардчилсан  нам аль болох холи­мог хувилбарыг дэмжиж, анхныхаа сана­лаас арга буюу ухарч 38:38 гэсэн ху­вил­барыг дэвшүүлсэн. Ямар ч тохиолдолд ирэх сонгуулийг одоо­гийн хуулиар явуулж болохгүй. Уг нь энэ зарчмаа улс төрийн намууд зөвшилцөөд тохирчихсон юм шүү дээ. Пропорциональ тогтолцоог оруулс­­наар наад зах нь гадаадад бай­­гаа иргэд санал өгөх боломж бүр­дэнэ. Бас эмэгтэйчүүдийн квотыг авч үзэхэд дөхөм болно. Давуу тал олон байгаа. Тийм учраас намрын чуул­га­наар шийдэх байх гэж найдаж байна.

-Таныг саяхан нэг тэрбум төгрө­гөөр тойргоо худалдсан тухай мэ­дээлэл гарсан байсан?
-Тийм  үү, инээдэмтэй юм. Хэн нэгэн  горилогч, миний нэр хүндийг  унагах гэсэн зорилгоор ийм мэдээлэл өгсөн байх. Одоо ч улс төрөөр хийр­хэгчид олширчихсон болохоор сонин хэвлэлд юу ч гарч мэднэ. Намайг  аливаа зүйлийг мөнгөөр хэмждэг  луйварчин биш гэдгийг сонгогчид төдийгүй ард түмэн мэдэх болохоор санаа зовох юм алга.

-МАН, МАХН гээд л одоо бүр “Хамуг Монгол” эвслийн дэргэдэх Хөдөлмөрийн нам ч гэх шиг “ах” нам их л задарч бутарч байх шиг. Энэ нь танай намд ашигтай биз дээ?
-Ашиг хонжоо гэхчлэн элдвийн юм хэлээд яах вэ. Үнэнийг хэлэ­хэд, “ах” нам  манай намын өнгөр­сөн 20 жилд  туулж ирсэн зовлон бэрхшээ­лийг л амсаж байна. Энэ бүхнийг хараад ийм зовлон бэрхшээлийг даван туулж,  монгол түмэндээ төдий­гүй  90 жи­лийн түүхтэй  “ах” намд  хүлээн зөв­шөөрөгдөж чад­сан Ардчилсан на­маараа, энэ на­мын төлөө 20 гаруй жил сэтгэл зүрхээ­рээ зүтгэж ирсэн гишүүд, дэмжигчдээрээ, ардчиллын уухайг алгаа дэлгэн хурайлж авсан ард түмнээрээ  л бахархаж байна.

-Ярилцсанд баярлалаа.

                                                                                      Эх сурвалж:  Улс төрийн тойм сонин

Print Friendly and PDF

No comments:

Post a Comment